Elke mountainbike heeft een mate van offset in de voorvork verwerkt. Die zorgt ervoor dat de as van je voorwiel een fractie voor de draaias van het stuur uitkomt. Zodra de offset in een bepaalde mountainbike meer wordt, zal de mountainbike over het algemeen stabieler sturen op hoge snelheid, maar ook minder wendbaar worden op lage snelheid. Wil je weten hoe dat zit? In dit artikel laten we zien wat de offset van de voorvork doet en waarom fabrikanten tegenwoordig verschillende offset afstanden gebruiken.
Offset van de voorvork staat niet op zichzelf
Eigenlijk geldt het voor de hele geometrie van de mountainbike, het is de afstemming tussen bepaalde lengtes en hoeken die de mountainbike een bepaalde rijervaring geven. Zo is het ook met de offset van de voorvork. De offset betekent dat de as van het voorviel iets voor het draaipunt door het balhoofd komt. Samen met de balhoofdhoek en de omtrek van het voorwiel (inclusief band) heeft dat invloed op de rijervaring. Hoe meer offset de voorvork heeft, hoe meer de as van het voorwiel in de mountainbike komt.
Fabrikanten van voorvorken variëren steeds vaker met de offset, omdat de geometrie van mountainbikes steeds progressiever wordt. Over het algemeen zien we een trend waarbij zo’n beetje alle type mountainbikes slacker worden, met als voornaamste verandering een kleinere balhoofdhoek. Daardoor wordt de afstand tussen de as van het voorwiel en achterwiel (wielbasis) groter. Dat maakt de mountainbike stabieler op hoge snelheid, rechtdoor en naar beneden, maar maakt sturen, klimmen en de wendbaarheid van de mountainbike juist moeizamer. Fietsfabrikanten zoeken al jaren naar de juiste balans, waarbij de offset van de voorvork de laatste tijd een steeds belangrijkere rol speelt. Met een kleinere offset kunnen de ontwerpers bijvoorbeeld een grotere balhoofdhoek compenseren, zonder veel concessies aan de wendbaarheid te hoeven doen.
Trail van een mountainbike speelt ook een belangrijke rol
Jarenlang stond de offset vast en varieerde die eigenlijk alleen op basis van de wielgrootte. Zo werden 29 inch wielen bijvoorbeeld standaard voorzien van 51 mm offset in de vork. Alleen bepaalt de grote van de wielen ook het zwaartepunt en stuurgedrag. Grote wielen rollen langer en gaan beter over obstakels, maar zijn ook zwaarder en minder wendbaar. Eigenlijk doen grotere wielen precies wat een kleinere balhoofdhoek dus ook doet. Daarom gingen fabrikanten op zoek naar een manier om de mountainbike wendbaarder te maken, zonder concessies te doen aan de voordelen van 29 inch wielen of progressieve balhoofdhoek.
Een andere term die je vaak zult tegenkomen als het gaat om de offset van de voorvork is ’trail’. Daarmee wordt uitgedrukt hoever de as van het balhoofd en het daadwerkelijke contactpunt van de band met de ondergrond van elkaar liggen. Het gewicht van het wiel drukt het wiel met behulp van zwaartekracht immers naar de grond. Hoe groter de zogenaamde trail van een mountainbike is, hoe beter het wiel rijdend uit zichzelf recht blijft (op snelheid), maar hoe minder wendbaar het is op lage snelheid en in bochten.
Wanneer je de balhoofdhoek kleiner maakt, kantelt de vork meer en komt het voorwiel dus verder naar voren. Daardoor is de vering bijvoorbeeld veel effectiever, want de druk op de vering komt meer van voren en je slaat bijvoorbeeld minder snel over de kop. Door de offset te verkleinen, wordt de trail meer en blijft de mountainbike wendbaar door een kortere wielbasis.
Het laatste probleem dat moet worden getackeld is het stuur dat dichter op de bestuurder komt. Dat compenseren ontwerpers met stuurpennen die al jaren steeds korter worden. Als bonus komt het gewicht van de bestuurder daarmee ook iets meer naar achter. Gewichtsverdeling is tevens een hele belangrijke factor voor de controle van een mountainbike.
Wat heb ik aan een (andere) offset van de voorvork?
Zoals je hebt gemerkt hangt de offset van een voorvork nogal samen met de geometrie van de mountainbike. De offset heeft eigenlijk vooral een compenserende factor en veel merken experimenteren nog steeds met een andere offsets. Als gemiddelde consument zul je het in veel gevallen dus moeten doen met vork die de fabrikant van je mountainbike erbij heeft bedacht. Dat neemt natuurlijk niet weg dat je wel lekker kunt experimenteren met andere vorken. In veel gevallen zal het vooral neerkomen op wat tweaken, want na raadpleging van veel achtergrondinformatie lijkt het veranderen van de offset geen gigantische factor te spelen bij de rijervaring.
Mocht je toch helemaal in de offset en bijbehorende stuurgeometrie willen duiken, dan gaat deze video je vast helpen. Hier gaan ze onder andere in op de zogenoemde ‘flop’ die ontstaat bij progressieve mountainbikes. Oftewel het stuur dat makkelijk omvalt. Het is zeker geen catchy video, maar borduurt wel heel informatief verder op de basisinformatie die je in dit artikel vond.
