Het walhalla van de Nederlandse MTB-routes heeft een nieuwe sponsor. De oplettende biker kon sinds vorige week het nieuwe toegangsbord en de gouden S-plaketten op de paaltjes van de drukste route in Nederland al bewonderen. De Nederlandse tak van Specialized gaat minimaal drie jaar MTB-route Amerongen sponsoren door middel van hun Soil Searching initiatief. Samen met Staatsbosbeheer en MTB Utrechtse Heuvelrug presenteerde het merk me de plannen tijdens een natte middag.
Soil Searching, sponsoring voor de onzichtbare groep
De unsung heroes of mountainbike noemt Soil Searching van Specialized hen. Trail builders zijn volgens het merk nog een onzichtbare, maar ontzettend belangrijke groep in de mountainbikesport. In het laatste decennium heeft de industrie een enorme groei doorgemaakt, waarin merken en atleten elkaar inmiddels goed vinden in een professionele omgeving. De aandacht en steun voor de derde elementaire speler in de markt is alleen achtergebleven: de trail builders. Zij zoeken niet zo snel de bekenheid op, zoals bijvoorbeeld de bekende atletische influencers op Instagram dat doen, aldus Fanie Kok. Fanie is namens Specialized wereldwijd één van de Soil Searching initiatiefnemers. Volgens deze charismatische Zuid-Afrikaan steken trail builders liever off radar de handen uit de mouwen, in plaats van energie stoppen in een digitale tijdlijn.
Met Soil Searching wil Specialized iets terug doen voor de skilled art of trail building van de vrijwilligers. Ook in Nederland – met nauwelijks hoogteverschil – is juist expertise nodig bij het aanleggen van mountainbike trails. Denk aan watermanagement, want in de bergen loopt het water bijvoorbeeld veel makkelijker weg. Ook het intensieve gebruik van de route in ons dichtbevolkte Nederland vraagt om een professionele aanpak. Amerongen is verreweg de meest populairste route van Nederland en telt op jaarbasis op basis van een onderbouwde schatting zo’n 90 duizend unieke bezoekers en 200 duizend individuele rondjes. Ook een Nederlands meesterwerk als Harry Slinger is volgens Fanie Kok een toonbeeld voor de skilled art of trail building. Zeker als je beseft dat daarbij ook veel ecologische en recreatieve belangen van andere bosgebruikers op een kleine oppervlakte zwaar meewegen.
Wereldwijd werd Soil Searching in 2019 gelanceerd. Ondanks de pandemie wist Specialized al zo’n 1 miljoen dollar voor trail builders bij elkaar te brengen, zoals met bijzondere projecten in de Minami Alps van Japan of aan de voet van de Kilimanjaro in Tanzania. Juist niet door alleen de portemonnee te trekken met een flink geldbedrag, maar met ondersteunen van de trail build community. Want de samenhorigheid en de sociale component blijken volgens Specialized de drijvende factor van de onzichtbare derde groep in onze mountainbikewereld. Zo is het ook voor de vrijwilligers van MTB Utrechtse Heuvelrug, de groep die MTB-route Amerongen beheert.
Waarom steun voor de populairste route van Nederland?
Specialized steunt al meerdere routes in Nederland. Zo zie je de gouden S’en ook op paaltjes langs de routes van Schaarsbergen, Arnhem en Montferland. Ook tijdens het Trail Symposium vervult Specialized een rol als gastheer, waarbij alle trail builders van Nederland kennis en ervaring over het vak uitwisselen. Stichting MTB Utrechtse Heuvelrug staat met zes routes in de top 10 van Nederlandse routes en speelt dus een belangrijke rol in het routenetwerk van Nederland.
De routes over de Heuvelrug lopen door de natuur van Staatsbosbeheer, een semi-overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor de conditie van de natuur in het gebied. De organisatie is alleen niet verantwoordelijk voor de aanleg en bekostiging van MTB-routes, vertelt Rein Zwaan als MTB coördinator Staatsbosbeheer. Waar in de beginjaren (rond 2003) nog draagvlak moest worden gezocht voor de mountainbiker bij Staatsbosbeheer, werkt de organisatie nu al sinds 2013 hand in hand samen met MTB Utrechtse Heuvelrug. Zwaan roemt de welwillende opstelling en flexibiliteit van de vrijwilligers als het gaat om een plek in de natuur voor mountainbikers ten opzichte andere recreanten.
De bekostiging van de routes komt dus geheel voor rekening van MTB Utrechtse Heuvelrug, waarbij naast inkomsten uit een vignetplicht ook sponsorgelden een belangrijke rol spelen. Toch is louter financiële steun voor de populairste routes van Nederland eigenlijk niet zo interessant. Zo is naast bekostiging van het onderhoud ook ruimte voor een donatie terug aan de natuur, dat bijvoorbeeld Staatsbosbeheer gebruikt voor extra natuuronderhoud. Uitbreiding van het netwerk is ook niet zomaar mogelijk, want daarbij komen steeds vaker ecologische en politieke kwesties kijken waardoor aanvraag of aanleg lang op zich laat wachten. Sponsoring met enkel een financiële bijdrage was voor MTB Utrechtse Heuvelrug dus eigenlijk niet zo interessant, maar geld en vooral ondersteuning voor de ruim 500 vrijwillige trail builders wél. De gemeenschapszin bij MTB Utrechtse Heuvelrug is namelijk sterk.
Het enthousiasme waarmee vrijwilligers hun vrije tijd in de natuur besteden, roemt Rein Zwaan van Staatsbosbeheer. Enkel een kop koffie met gevulde koek, de gezelligheid en de voldoening van een vette trail blijken keer op keer genoeg beloning voor deze community van trail builders. Precies die community wil Specialized met Soil Searching helpen door een actieve rol als ondersteuner. Daarbij moeten we denken aan eten, onderkomen en spullen tijdens boswerkdagen, maar ook het zichtbaar maken van die community. Aanwezig zijn en door middel van beeld en verhaal laten zien wat het onzichtbare werk van trail builders behelst. Laten zien met welk respect voor natuur en omgeving zij hun elementaire rol vervullen.
Trail builders dragen ongezien bij aan ecologisch en sociaal draagvlak, met als voorbeeld een project in Tanzania waarbij een mountainbikerace zorgt voor een boost in de kennis en welvaart van de lokale bevolking. Zo ontstaat er bij zowel mountainbikers als de bevolking meer waardering voor mens en natuur. Bij de route van Amerongen zijn nu concrete plannen om vanuit die filosofie de parkeerplaats op de Bergweg te verbeteren en de vrijwilligers te ondersteunen in hun vakkundige ambities.
Trail building is een professie
Hoe professioneel zijn de Nederlandse trail builders eigenlijk? Een helder antwoord kreeg ik voor het eerst deze middag en ik schrok van mijn onwetendheid. Ik weet dat routes niet vanzelf ontstaan, maar toch hoorde ik waarschijnlijk bij de grote groep mountainbikers die de routes van Nederland gemakkelijk voor lief aannemen zonder weet te hebben van de werkzaamheden en verantwoordelijkheden die daarbij horen. Patrick Janssen is ontwerper van de route in Amerongen en Nederland’s bekendste trail builder. Hij gaf een inkijkje in zijn aanpak en het werk dat wordt verricht bij het ontwerp en de aanleg.
De bouw van een sectie als Harry Slinger in Amerongen is bijvoorbeeld niet mogelijk met een schep en een kruiwagen. Daarvoor is een professioneel ontwerp, maar ook een vakkundige graafmachinist met ervaring in trail building nodig. De sectie is volledig machinaal tot stand gekomen. Bovenal begint het altijd met een inventarisatie van de ecologische en sociale gevolgen van de route. In alle opzichten was Harry Slinger ten tijde van de aanleg daarmee een spektakelstuk voor de vrijwilligers van MTB Utrechtse Heuvelrug. Tijdens de afsluitende mountainbiketocht vertelt Janssen gepassioneerd over zijn vak, waarbij hij in bijna elke bocht de vele uitdagingen en afwegingen kan benoemen die ten grondslag liggen aan de uiteindelijke route.
Amerongen in praktijk door nieuwe bril en met Brain
Hoewel de huiselijke open haard in het kantoor van Staatsbosbeheer op deze regenachtige middag heel behagelijk is, trekt Specialized gelukkig ook nog een paar toffe mountainbikes uit een bus. Na onlangs de Specialized Epic EVO te hebben getest, mag ik nu op pad met een ‘normale’ Epic voorzien van Brain-technologie. Bij het ontbreken van een lock out hendel op de EVO kan ik nu de automatische lock out voor het eerst ervaren. Een knap staaltje techniek, want inderdaad het systeem doet precies wat het belooft. Zo herkent een vering uitgerust met Brain het verschil tussen stootkracht of trapkracht.
Met een hendeltje achterop het extra oliereservoir kun je instellen hoe het systeem reageert. In de meest extreme stand is dat eventjes wennen. Je hebt namelijk best wel het gevoel op een hardtail te rijden, tot je echt iets raakt. Dan heb je opeens vering! Na een tijdje en de keuze voor de iets mildere stand pas ik mijn rijstijl volledig aan op de vering en voel ik heel af en toe dat het systeem omschakelt. Bij echte stoten ervaar ik een te gekke vering, maar tijdens staan op de pedalen is de veerweg inderdaad goed gelockt.
De route van Amerongen bekijk ik nu met een nieuwe bril, terwijl ik mijn daadwerkelijke bril door de vele regen trouwens helemaal afzet. In het wiel van Patrick Janssen hoor ik elk detail over trail building en wordt wat eerder nog pijltjes op een kaartje waren een nieuw vizier op een toch al mooie route. Hoewel de plannen met Specialized in de komende drie jaar nog niet heel expliciet zijn gemaakt, ben ik heel benieuwd naar welke next level de route van Amerongen met deze samenwerking gaat. Hopelijk maakt Specialized snel zo’n toffe video als die uit Tanzania over ‘onze’ vrijwilligers.
Meer over Soil Searching vind je bij Specialized.
Meer over route Amerongen vind je bij MTB Utrechtse Heuvelrug.
Foto’s door Joris Knapen
