Elektronische groepen zijn de toekomst. Daar zijn de meesten het wel over eens. SRAM bracht een tijdje terug compleet nieuwe elektronische groepen voor de mountainbike uit en zet daarmee de verhoudingen wederom op scherp. Met de Shimano XT Di2 groepset voor de E-Mtb lijkt het erop dat het niet lang meer zal duren voor Di2 zijn volledige comeback maakt in het mountainbiken. Is dit het moment om over te stappen naar een elektronische groep? Je leest hier de overwegingen en waarom wel, of niet.
Hoe werkt een elektronische groep – Shimano versus SRAM
Een kleine resumé van de huidige situatie. Op dit moment biedt alleen SRAM elektronische groepen voor de normale mountainbike. Begin dit jaar lanceerden zij Eagle Transmission en onlangs nog de goedkopere SRAM GX AXS variant en ook de E-MTB kun je nu van SRAM voorzien (inclusief de motor en accu). Shimano kwam eventjes op de markt met Shimano XTR Di2, maar dat werd geen succes. Nu heeft Shimano enkel een elektronische Deore XT Di2 groep in de handel, maar die is alleen geschikt voor E-MTB’s. Toch zal het vermoedelijk niet lang meer duren voordat ook Shimano (wederom) de stap maakt naar Di2 voor alle mountainbikes.
SRAM innoveert ontzettend in de markt van elektronische mountainbike groepen. Het nieuwe Eagle Transmission is beschikbaar in vier groepen en de vorige versie is ook nog steeds in drie goedkopere groepen verkrijgbaar. Zij zetten vol in op elektronisch. Maar zijn hun elektronische onderdelen daarmee ook al beter dan de mechanisch? Shimano is vooralsnog meer behouden bij mountainbikes, maar zij hebben op race- en gravelfietsen al wel succesvolle Di2 groepen.
Wat zijn voordelen van elektronisch schakelen?
SRAM pioniert met hun elektronische mountainbike groepen. Ook in de onlangs verschenen Eagle Transmission groepen maken ze weer flinke stappen vooruit. De grote voordelen van draadloos elektronisch schakelen bij SRAM (AXS) zijn het ontbreken van kabels, weinig tot geen handmatige installatie of afstelling en sinds kort een bijna onbreekbare derailleur als we SRAM mogen geloven.
De onderdelen van een AXS groep hebben een eigen accu, waardoor een draadloze verbinding mogelijk is en kabels overbodig zijn. De nieuwe Universal Hangerless Interface (UHD) ophanging van de derailleur is een innovatie die een groot deel van de branche al omarmt en de elektronische derailleur van SRAM stelt zichzelf bijna automatisch af. Ook tijdens het rijden. Ook biedt SRAM bijbehorende droppers elektronisch aan (RockShox Reverb AXS).
SRAM belooft dat je vol kracht kunt blijven trappen terwijl je schakelt. Dat werkte bij de vorige elektronische groep al aardig, maar na testen met de nieuwe Eagle Transmission blijkt dat inderdaad nog beter te werken. Onder andere door het narrow wide tanden profiel op de cassette. In sommige gevallen hoor je de ketting wat haperen, maar over het algemeen is het echt een grote sprong vooruit. Daarom ook een interessante keus voor E-MTB, die toch veel vragen van kracht op de ketting en cassette.
Verder kun je bij zowel nieuwe als oude elektronische groepen de shifter ingedrukt houden, waardoor het systeem met meerdere tandjes tegelijk schakelt. Je kan in de app zelf aangeven hoeveel kransjes de derailleur tegelijk schakelt door de shifter ingedrukt te houden (2, 3 of onbeperkt). Dat werkt iets sneller bij de nieuwe groep, maar wel iets langzamer dan bedrade versies. Zeker in de stand waarin de derailleur onbeperkt schakelt en met een lage trapfrequentie, duurt het langer voordat het systeem de gewenste krans bereikt. Dat gaat met een mechanische groep veel directer, maar dan ben je wel gelimiteerd tot maximaal 3 kransjes.
Shimano zal in lijn met de race- en gravel-groepen waarschijnlijk kiezen voor bedrade elektronische groepen. Hoewel de shifters van de Di2-groepen wel draadloos in verbinding staan met de derailleurs, loopt er dan een dun kabeltje van de accu naar de derailleur. Nou is de mountainbike markt inmiddels overgenomen door 1×12 speed configuraties, maar als bijvoorbeeld ook de elektronische dropper daarop kan worden aangesloten hoef je maar één batterij in de gaten te houden. Bij SRAM zijn het er al snel meer. Daarvan is weer het voordeel dat wanneer de batterij van de derailleur onverhoopt leegraakt tijdens een rit, de batterij van je dropper als backup kan dienen. Overigens is de kans groot dat Shimano met hun elektronische mountainbikegroep ook meteen helemaal draadloos gaat, aangezien in veel gevallen maar één derailleur hoeft te worden voorzien van stroom.
Een voordeel van een mechanische kabelderailleur is het directe reageren. Doordat de shifter per kabel in verbinding staat met de derailleur, voel je in je hand wat er achter met de derailleur gebeurt. Mits goed afgesteld uiteraard, en dat afstellen doe je bij een elektronische groep weer semi automatisch en dus gemakkelijker. Bij SRAM en waarschijnlijk ook bij Shimano elektronische mountainbikegroepen kan je wel meer aanpassen naar je eigen wensen, door bijvoorbeeld zelf de functies van de knoppen aan je stuur in te stellen. Mechanisch zul je het moeten doen met wat de fabrikant heeft bedacht.
Heeft elektronisch schakelen nadelen?
Ja, het is de toekomst en toch zijn er nadelen. Ten eerste de prijs, want elektronisch is gewoon echt wel duurder dan mechanisch. Verder mis ik voor nu nog wat gevoel en nuance bij elektronisch schakelen. Ongetwijfeld gaan de onderdelenfabrikanten daar in de toekomst oplossingen voor vinden, maar zeker op het gebied van het eerder beschreven meerdere tandjes schakelen vind ik elektronisch schakelen nog niet volmaakt. De kabel van een mechanische groep heeft een veel directe verbinding en geeft je veel meer gevoel wat je doet.
Daarnaast zorgt bijvoorbeeld RapidFire bij Shimano voor heel snel meerdere kransjes tegelijk opschakelen en Multi Release voor heel snel zwaarder schakelen. Dat duurt bij de elektronische groep van SRAM iets langer, met als gevolg dat je niet meer zo goed weet welke tandwielcombinatie je hebt en de kans bestaat dat je te licht of te zwaar schakelt. Mijn hoop is dat Shimano hier met Di2 beter op inspeelt door een soort digitale RapidFire Plus en Multi Release.
Verder moet je ook rekening houden met technische mankementen. Over het algemeen is SRAM heel betrouwbaar in de prestaties, maar door bijvoorbeeld een lege accu of het motortje van de derailleur dat het begeeft kun je meteen helemaal niks meer. Schade hoort erbij, maar bij mechanische groepen kun je toch makkelijker wat tweaken en dat blijft bijna altijd gedeeltelijk werken. Dat is een voordeel van mechanisch, als je ergens ver van huis of in een wedstrijd zit.
Daarnaast hoef je nooit de accu aan de lader te doen, voordat je wilt gaan mountainbiken. Het aantal accu’s en batterijen op de mountainbike wordt steeds meer. Denk aan de fietscomputer, powermeters of druksensors in wielen en vering. Je zult niet de eerste mountainbiker zijn die op punt van vertrek is vergeten één van die accu’s te controleren. Kunnen schakelen is essentieel natuurlijk. Bij een E-MTB is overigens vaak geen losse accu voor een derailleur nodig en dat is wel een pluspunt! De derailleur zit dan met een draadje op de grote motoraccu aangesloten.
Conclusie – moet ik nu over naar elektronisch schakelen?
Zoals vaak is die keus sterk afhankelijk van je situatie. Op innovatiegebied wil ik SRAM prijzen voor de ontwikkelingen van elektronische mountainbikegroepen. Ze zetten echt al een aantal jaar de toon. Hopelijk komt Shimano snel met een competitieve tegenhanger, zodat er echt wat te kiezen valt.
Mocht je willen investeren in elektronisch en geen haast hebben, dan zou je dus kunnen wachten op wat Shimano gaat doen. Ook hoop ik dat ze een oplossing vinden voor de accu’s, zodat je niet hoeft na te denken over opladen. Wat dacht je van een zonnepaneeltje in de bovenbuis? Want dat je meteen niks meer kun met een lege of kapotte batterij is nog een groot nadeel van elektronisch.
Natuurlijk heb je wel dat toffe zoemgeluidje van de servo in je derailleur bij elk schakelmoment. Elektronische groepen hebben daarnaast wel veel meer automatische functionaliteit zoals afstelling en de systemen vereisen doorgaans minder onderhoud. Ohja, vergeet ook de cleane looks van de kabelloze verbinding niet.
Op je begroting moet je wel rekening houden met een flinke kostenpost voor een elektronische groep, want mechanisch heb je vergelijkbare schakelprestaties voor minder geld. Hoewel SRAM inmiddels ook beter betaalbare AXS groepen heeft, zul je nog steeds meer betalen dan voor dezelfde mechanische groep.
